Gdy słyszymy „wino pomarańczowe”, często pierwszą reakcją jest: „Pomarańczowe? Czy to coś w stylu Aperola?”. Nic bardziej mylnego! Wino pomarańczowe nie jest ani mieszanką białego wina z likierem, ani nowinką marketingową. To biały trunek, który dzięki specjalnemu procesowi produkcji zyskuje złoto-pomarańczową barwę, bogactwo aromatów i pełny smak, który zachwyca sommelierów i amatorów win bursztynowych na całym świecie. 

Dla tych, którzy chcą zgłębić tajemnicę tego trunku, przyjrzyjmy się bliżej: co to jest wino pomarańczowe, jak wygląda jego produkcja, jakie aromaty możemy w nim znaleźć i które etykiety warto mieć w swojej kolekcji.

Z artykułu dowiesz się:

• Czym jest wino pomarańczowe
• Na czym polega maceracja skórek
• Jak powstaje wino pomarańczowe krok po kroku
• Skąd pochodzi tradycja wina pomarańczowego
• Jakie ma smaki i aromaty
• Które winnice wyróżniają się w produkcji „pomarańczy”
• Dlaczego warto sięgnąć po ten niezwykły trunek

Co to jest wino pomarańczowe?

Z czego jest wino pomarańczowe? Na poziomie technicznym wino pomarańczowe to białe wino poddane procesowi maceracji skórek białych winogron – dokładnie tak, jak w przypadku win czerwonych. To właśnie kontakt moszczu z białymi skórkami nadaje winu charakterystyczną barwę od złocistego bursztynu po głęboki pomarańczowy odcień oraz złożone aromaty.

Dzięki temu procesowi wino pomarańczowe różni się od klasycznych win białych zarówno smakiem, jak i strukturą. Zamiast lekkiej, świeżej i prostszej formy białego wina, otrzymujemy wino o pełniejszej strukturze tanin, bogatsze w aromaty i z wyraźną mineralnością.

Warto podkreślić, że naturalne wina pomarańczowe powstają często bez dodatku sztucznych drożdży, enzymów czy chemicznych stabilizatorów. Każda butelka ma więc swój niepowtarzalny charakter – subtelnie różniący się aromatem i smakiem w zależności od szczepu winogron i miejsca produkcji.

Historia wina pomarańczowego

Pierwsze wino pomarańczowe ma bardzo długą historię – jego korzenie sięgają  regionu Kaukazu, a zwłaszcza Gruzji, gdzie produkowano je już około 8 tysięcy lat temu. 

Gruzińska metoda, zwana kachetyjską, polegała na fermentacji soku z białych winogron razem ze skórkami i pestkami w glinianych amforach zwanych qvevri, które zakopywano w ziemi. Ta technika, najstarsza winiarska na świecie, została wpisana na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO w 2013 roku. Wino w Gruzji nazywane jest „Karvisperi ghvino” lub po prostu „wino bursztynowe”.

Przez setki lat wino pomarańczowe było także produkowane w Słowenii i północno-wschodnich Włoszech, w regionie Friuli-Venezia Giulia. Jego nowoczesną popularność w świecie zawdzięczamy m.in. włoskiemu winiarzowi Joško Gravnerowi, który w latach 90. XX wieku przywiózł tradycyjne amfory qvevri z Kaukazu i zaczął stosować je we Włoszech. Sama nazwa „wino pomarańczowe” została spopularyzowana w 2004 roku przez brytyjskiego importera Davida A. Harveya.

Produkcja wina pomarańczowego – sztuka w rękach winiarza

Produkcja wina pomarańczowego to prawdziwa winiarska alchemia. Nie wystarczy tylko wziąć białe winogrona i je “zgnieść”... To proces, w którym każda decyzja wpływa na finalny smak, aromat i kolor trunku.

Zbiór winogron

Pierwszym etapem jest wybór odpowiednich owoców. Najczęściej wino pomarańczowe powstaje z klasycznych białych odmian, takich jak Friulano, Pinot Grigio czy Sauvignon Blanc, ale coraz częściej pojawiają się też odmiany uprawiane w Polsce – winiarze poszukują lokalnych nut smakowych. Winogrona muszą być dojrzałe, zdrowe i pełne soku – od jakości surowca zależy wszystko. Nawet najlepsza amfora nie zamieni przeciętnego owocu w wybitne wino.

Maceracja skórek

Po delikatnym rozgnieceniu winogron rozpoczyna się magia: maceracja skórek. Moszcz pozostaje w kontakcie ze skórkami od kilku dni do nawet kilku tygodni. To nie tylko kwestia koloru – podczas maceracji wino nabiera intensywnych aromatów owoców suszonych, przypraw, orzechów, a także zyskuje w strukturze taniny.

Nie wiesz, co to jest maceracja? To proces, w którym soki, aromaty i barwniki ze skórek, a czasem także z pestek, przechodzą do moszczu, nadając mu charakterystyczny profil smakowy. W przypadku win pomarańczowych jest to etap absolutnie najważniejszy – od niego zależy głębia i złożoność wina.

Fermentacja

Po maceracji moszcz zaczyna fermentować. W tradycyjnych winach stosuje się najczęściej specjalnie dobrane drożdże, ale w winach pomarańczowych królują naturalne drożdże obecne na skórkach winogron. Dzięki nim wino zachowuje autentyczność i unikalny charakter – każdy rocznik smakuje nieco inaczej, a subtelne niuanse aromatów są wynikiem naturalnego procesu, a nie chemii laboratorium. Fermentacja może trwać kilka tygodni, a nawet miesięcy, i wymaga stałego nadzoru winiarza. To czas, w którym wino „nabiera życia” – bąbelki dwutlenku węgla unoszą aromaty, a trunek przybiera swoją ostateczną barwę i strukturę.

Leżakowanie

Ostatni etap to leżakowanie. Wina pomarańczowe dojrzewają często w dębowych beczkach lub w tradycyjnych amforach glinianych, czasami zakopywanych w ziemi (jak w starożytnej Gruzji). Dzięki temu wino zyskuje dodatkowe nuty – orzechów, miodu, przypraw, a także głębię mineralną. Efekt? Wino pełne, aromatyczne, o strukturze i sile, której nie znajdziemy w większości klasycznych win białych. To trunek wymagający cierpliwości w produkcji, a w nagrodę daje smak i aromat, który zachwyca od pierwszego łyku.

Wino pomarańczowe polskie

Za prekursora polskich win pomarańczowych uchodzi Wacław Matłok z Winnicy Rodziny Matłok na Podkarpaciu, który jeszcze przed 2010 rokiem eksperymentował z macerowanymi winami na bazie seyval blanc. To on pokazał, że nawet w polskich warunkach można tworzyć wina o bursztynowym kolorze i złożonym aromacie, choć droga do tego stylu nie jest łatwa. Dziś coraz więcej winnic stawia na produkcję „pomarańczy”, ale nie jest to wino dla początkujących – szczególnie jeśli chodzi o uprawę i macerację szczepu solaris, który przy nieodpowiedniej produkcji potrafi nadać winu nieprzyjemną goryczkę. Nie są to tylko ciekawostki dla koneserów – polskie wina pomarańczowe zyskują coraz większe uznanie zarówno w kraju, jak i za granicą, pokazując, że nasza scena winiarska może być równie innowacyjna, co pełna szacunku dla tradycji.

Smak i aromaty wina pomarańczowego

Wino pomarańczowe to prawdziwa uczta dla zmysłów. W jego bukiecie wyczujemy:

• Aromaty owoców suszonych – moreli, fig, rodzynek, czasem brzoskwini.
• Przyprawy i nuty korzenne – delikatne, ale wyczuwalne, dodające głębi.
• Orzechy i miód – często w tle, szczególnie w winach dojrzewających w beczkach lub amforach.
• Mineralność i lekka taniczność – wino nie jest ciężkie, ale ma charakterystyczną strukturę.

Taka kombinacja sprawia, że wino pomarańczowe świetnie komponuje się z różnorodnymi potrawami – od ryb i owoców morza, przez dania kuchni azjatyckiej, po sery dojrzewające czy pieczone mięsa.

Najlepsze wina pomarańczowe – co warto mieć w kolekcji

Najlepsze wina pomarańczowe to według nas:

• Visintini – Friulano Amphora – klasyk naturalnego wina pomarańczowego, dojrzewający w amforach, bogaty w aromaty owoców suszonych i mineralne nuty.

• Visintini, Pinot Grigio (Ramato) – włoskie wino z maceracją białych skórek, eleganckie, lekko pomarańczowe, z aromatami brzoskwini i orzechów.
• Valerie Courreges, Orange Metalik – idealna pozycja dla początkujących miłośników pomarańczowych win.
• Fattoria La Vialla, lo Chiffon - musujące wino z Toskanii. 

Wino pomarańczowe a cena

Nie jest tajemnicą, że cena wina pomarańczowego bywa wyższa niż klasycznych win białych. To efekt dłuższego procesu maceracji i starannie prowadzonej fermentacji, często naturalnych metod produkcji bez dodatków chemicznych, a  także leżakowania w amforach lub dębowych beczkach. Jednak każda złotówka wydana na wino pomarańczowe to inwestycja w wyjątkowy smak i aromat, którego nie da się porównać z żadnym innym winem białym.

Kiedy stoisz przed półką w sklepie z winami, łatwo poczuć się przytłoczonym – białe, wytrawne, naturalne, włoskie, a do tego te egzotyczne wina pomarańczowe… Każda butelka to mała historia, która czeka, by ją odkryć. Wina pomarańczowe kuszą swoją złożonością, aromatami owoców suszonych i nutami przypraw, których nie znajdziesz w klasycznych białych winach. Dla miłośników wina naturalnego i wytrawnego to prawdziwa gratka, a dla poszukiwaczy włoskich smaków – podróż prosto do Friuli czy Toskanii, bez wychodzenia z domu.

W naszym sklepie z winami znajdziesz jednak pełną różnorodność: wina białe, wina wytrawne, a także (a jakże!) wina włoskie. Wyselekcjonowany wybór sprawia, że u nas każda butelka ma swój charakter i opowieść. A jeśli jeszcze nie próbowałeś wina pomarańczowego, to właśnie teraz jest najlepszy moment, by zacząć – od pierwszego kieliszka poczujesz, że świat wina może być znacznie bardziej fascynujący, niż się wydaje.